Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), chúng ta càng thấm thía hơn giá trị trường tồn của tư tưởng báo chí Hồ Chí Minh – ngọn đuốc soi đường cho lớp lớp thế hệ nhà báo Việt Nam trên hành trình phụng sự Tổ quốc và Nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một nhà cách mạng thiên tài, mà còn là một nhà báo lớn – người đã biến ngòi bút thành “vũ khí sắc bén” trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc và trong sự nghiệp dựng xây đất nước.

Hội Nhà báo tổ chức tập huấn báo chí viết về đề tài xây dựng Đảng.

Tư tưởng làm báo của Người thấm đẫm tinh thần vì nước, vì dân, đặt lợi ích của Tổ quốc lên trên hết. Học Bác làm báo là học cách viết trung thực – khách quan – nhân văn; là thể hiện rõ trách nhiệm xã hội và sứ mệnh cao cả của người cầm bút. Từ cách lựa chọn đề tài gần gũi với đời sống đến lối viết giản dị mà sâu sắc, súc tích mà truyền cảm, mỗi tác phẩm báo chí theo dấu chân Bác đều là một lời nhắc nhở về niềm tin, về lý tưởng và tình yêu quê hương đất nước không bao giờ vơi cạn.

Báo chí vì nhân dân: Cốt lõi tư tưởng của Bác

Đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, báo chí không chỉ đơn thuần là phương tiện truyền tải thông tin, mà còn là một công cụ cách mạng sắc bén – dùng để tuyên truyền, giáo dục và gắn kết lòng dân với sự nghiệp cách mạng của Đảng và đất nước. Từ tư tưởng đó, báo chí cách mạng Việt Nam mang trong mình sứ mệnh thiêng liêng, trở thành tiếng nói trung thực của Nhân dân, phản ánh đời sống xã hội một cách khách quan, chính trực, không ngụy biện, không “bẻ cong ngòi bút”, càng không được phép “đánh lận con đen”. Nhà báo cách mạng là người bạn đồng hành của quần chúng, gần dân – hiểu dân – vì dân, đặt đạo đức nghề nghiệp lên hàng đầu.

Ngày nay, giữa dòng chảy thông tin phức tạp và đa chiều, tư tưởng báo chí vì Nhân dân của Bác càng trở nên thời sự, là ngọn hải đăng soi sáng những người làm báo giữ vững bản lĩnh, trách nhiệm và tâm huyết với nghề.

Người thầy mẫu mực của nghề báo

Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là người đặt nền móng cho nền báo chí cách mạng Việt Nam bằng lý luận sắc bén, mà còn là tấm gương thực tiễn mẫu mực – một nhà báo đích thực luôn đồng hành cùng vận mệnh đất nước. Từ những ngày đầu cách mạng, Người đã trực tiếp sáng lập, viết bài và biên tập cho nhiều tờ báo như Thanh Niên (1925), Người cùng khổ (1922), Việt Nam Độc Lập (1941),… Những ấn phẩm ấy không chỉ là phương tiện truyền tải thông tin, mà còn là ngọn cờ dẫn dắt tư tưởng, hun đúc tinh thần yêu nước, và khơi dậy ý chí đấu tranh của các tầng lớp nhân dân.

Đặc biệt, tờ Thanh Niên do chính Bác sáng lập, được xem là nền móng vững chắc đầu tiên của báo chí cách mạng, đồng thời là “lò luyện” cho nhiều thế hệ nhà báo ưu tú, đầy tâm huyết và bản lĩnh. Qua mỗi bài viết, từng trang báo, Người truyền lửa bằng một lối hành văn giản dị mà giàu sức lay động, phản ánh sâu sắc tình hình đất nước, khích lệ lòng yêu nước và tinh thần cách mạng.

Bác từng căn dặn: “Một tờ báo không có dân chúng tham gia, không vì lợi ích của dân chúng thì không xứng đáng là một tờ báo” – lời dạy ấy không chỉ là định hướng lý luận, mà còn là chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp bất biến. Báo chí chân chính theo tư tưởng Hồ Chí Minh là báo chí gắn bó máu thịt với Nhân dân, đấu tranh cho sự thật, vì lẽ phải và công lý. Đó là báo chí của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.

Khai mạc triển lãm trưng bày chuyên đề “Báo chí cách mạng Việt Nam - Một thế kỷ xung trận và Tự hào báo chí Phú Yên”

Phát huy di sản báo chí Hồ Chí Minh trong kỷ nguyên số

Ngày nay, trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển vũ bão, báo chí Việt Nam đứng trước không ít thách thức: sự bùng nổ dữ liệu, dòng chảy thông tin thiếu kiểm chứng, sự lan truyền của tin giả, thông tin độc hại, và cả sự phân hóa ngày càng sâu sắc trong niềm tin xã hội. Chính trong hoàn cảnh đó, tư tưởng báo chí Hồ Chí Minh một lần nữa trở thành “la bàn đạo đức” – dẫn dắt người làm báo giữ vững lập trường chính trị, kiên định với sự thật và trung thành với lợi ích của Nhân dân.

Báo chí cách mạng không chỉ là tấm gương phản ánh trung thực cuộc sống, mà còn là lực lượng tiên phong trên mặt trận chống lại những âm mưu “diễn biến hòa bình”, xuyên tạc, chống phá tư tưởng và chế độ. Song song với đó, báo chí cũng cần chủ động tận dụng sức mạnh của công nghệ số, mạng xã hội và các nền tảng truyền thông hiện đại để lan tỏa thông tin tích cực, truyền cảm hứng sống đẹp, sống có trách nhiệm – nhưng luôn phải giữ vững “cái gốc” của báo chí cách mạng: trung thực, nhân văn và vì dân.

Để làm được điều đó, các cơ quan báo chí cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm báo không chỉ vững vàng về chuyên môn, mà còn trong sáng về đạo đức, tỉnh táo trước những xô bồ của “nền công nghiệp nội dung” thời 4.0. Những chuyên mục về tư tưởng Hồ Chí Minh, những gương sáng người tốt – việc tốt… nên được thể hiện bằng những hình thức đổi mới, sáng tạo, phù hợp với thói quen tiếp cận thông tin của độc giả trẻ – nhưng vẫn mang tinh thần nhân văn sâu sắc.

Học Bác làm báo ngày nay không chỉ là học cách viết đúng, viết hay, mà còn là học cách sống tử tế, sống có trách nhiệm và dấn thân cống hiến cho đất nước. Kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam là cột mốc để mỗi người làm báo soi lại chính mình: đã đủ bản lĩnh giữ vững sự thật? đã đủ lắng nghe và đứng về phía Nhân dân? đã thực sự trở thành “người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng – văn hóa”? Khi từng câu chữ được viết ra bằng trái tim trong sáng và lý tưởng phụng sự dân tộc, thì báo chí Việt Nam sẽ mãi là vũ khí tinh thần sắc bén – vừa đấu tranh, vừa xây dựng – đúng như khát vọng và niềm tin mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi gắm từ những ngày đầu khai sinh nền báo chí cách mạng.

Quốc Bảo