Những năm gần đây, một số tỉnh Nam Trung bộ bắt đầu quan tâm đến việc mời gọi các đoàn làm phim về địa phương mình để sản xuất phim truyện điện ảnh và truyền hình. Thông qua cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, mang nhiều nét đặc trưng của vùng duyên hải Nam Trung bộ, các tỉnh đều kỳ vọng điện ảnh sẽ góp phần quảng bá hình ảnh địa phương nhanh nhất để thu hút nhà đầu tư và khách du lịch. Điều này đã có kết quả bước đầu từ Phú Yên, Đà Nẵng, Khánh Hòa đến Bình Định và Quảng Ngãi…

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Dương Thanh Xuân hỗ trợ đoàn làm phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh chọn bối cảnh tại Phú Yên (Ảnh: Đoàn làm phim cung cấp)

Từ hiệu ứng truyền thông của phim truyện điện ảnh Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh

Do cách trở về mặt địa lý, chưa có nhiều dịch vụ du lịch, qui mô nền kinh tế còn nhỏ…nên nhiều thập niên trước, ít ai biết Phú Yên ở đâu, thậm chí có người nghĩ Phú Yên ở …ngoài Bắc !

Sau khi bộ phim truyện “Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh” (chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đạo diễn Victor Vũ) được công chiếu vào năm cuối 2015 với cảnh quan thiên nhiên hút hồn, Phú Yên mới được nhiều người quan tâm, nhiều nhà đầu tư, khách du lịch tìm đến, và ngày càng đậm nét trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới. Nhờ thế, giá bất động sản ở Phú Yên tăng nhanh, tỉnh dành sự đầu tư lớn cho hạ tầng để đón nhà đầu tư, phục vụ khách du lịch.

Trước thời điểm bộ phim nói trên công chiếu, tốc độ tăng trưởng khách du lịch của Phú Yên là 12-13%/năm. Sau 2015, tốc độ tăng trưởng khách du lịch tăng khoảng 25%/năm. Năm 2014, tổng lượt khách du lịch đến Phú Yên chỉ đạt hơn 750.000 lượt; đến năm 2019 (thời điểm trước dịch Covid-19) đạt hơn 1,8 triệu lượt khách, gấp 2,5 lần so với năm 2014. Tổng thu từ khách du lịch năm 2019 đạt gần 2.000 tỷ đồng, gấp 2,8 lần so với năm 2014. Năm 2022, “Du lịch Phú Yên” là một trong 03 từ khóa hàng đầu về địa điểm du lịch trên công cụ tìm kiếm Google Việt Nam; tổng doanh thu từ khách du lịch đạt gần 2.800 tỷ đồng. Dịp lễ 2/9/2024, Phú Yên đón 46.500 lượt khách, doanh thu từ du lịch đạt 93 tỷ đồng. Tuy còn khiêm tốn so với nhiều địa phương, nhưng đã là tín hiệu đáng mừng.

Bên cạnh bộ phim của đạo diễn Victor Vũ, Phú Yên cũng “mời gọi”, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các đoàn làm phim chọn bối cảnh quay tại Phú Yên như: Phim “Hậu duệ mặt trời” phiên bản Việt của đạo diễn Trần Bửu Lộc phát sóng năm 2018; Phim “Ngày ấy mình đã yêu” của đạo diễn Khải Anh phát sóng năm 2018; Phim “Tình yêu và tham vọng” của đạo diễn Vy Kiến Huy phát sóng năm 2020… Hầu hết những bộ phim này đều chọn cảnh quay đẹp, đặc sắc của Phú Yên để làm bối cảnh như: Gành Đá Dĩa, Bãi Môn - Mũi Điện, Vịnh Vũng Rô, Gành Đèn, thác H’Ly, Gành Ông - Bãi Xép, Hòn Yến, Cầu gỗ Ông Cọp, Thuỷ điện Sông Hinh…Công chúng đang chờ đón một bộ phim truyện mới cũng chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh do Trịnh Đình Lê Minh đạo diễn, dự kiến sẽ ra mắt ngày 1/11/2024 tới đây, đó là phim truyện Ngày xưa có một chuyện tình, hầu hết bối cảnh đều quay ở Phú Yên.

Cuối năm 2023, tỉnh Phú Yên tiếp tục phối hợp với Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) tổ chức chương trình Điện ảnh với Phú Yên, giới thiệu những bối cảnh độc đáo cho các nhà làm phim. Đồng thời, cam kết hỗ trợ tối đa về thủ tục hành chính, an ninh, an toàn cho đoàn làm phim trong quá trình sản xuất, hỗ trợ cán bộ có chuyên môn tư vấn, lựa chọn bối cảnh, hỗ trợ phương tiện vận chuyển, xã hội hoá hỗ trợ kinh phí, địa điểm lưu trú, dịch vụ... cho đoàn làm phim. Nhờ thế, năm 2023, VFDA đã công bố Bộ Chỉ số hấp dẫn các nhà làm phim PAI (PAI, dựa trên 5 tiêu chí, gồm: hạ tầng sẵn có, hỗ trợ thủ tục pháp lý, hỗ trợ tài chính, hỗ trợ thông tin và hỗ trợ thực địa), thực hiện tại 10 tỉnh, thành phố và Phú Yên là tỉnh dẫn đầu.

Tiến sĩ Ngô Phương Lan, Chủ tịch VFDA cho biết “Văn hóa điện ảnh có tầm quan trọng rất lớn trong việc góp phần phát triển kinh tế, xã hội nước nhà. Tuy nhiên nhiều đoàn làm phim vẫn loay hoay tiếp cận với địa phương nhưng gặp nhiều khó khăn. Từ mô hình thí điểm Bộ Chỉ số hấp dẫn quay phim (PAI) tại Phú Yên, nhiều tỉnh thành trên cả nước đã hưởng ứng tham gia, tự giới thiệu và đánh giá mức độ sẵn sàng với các dự án phim đến địa phương mình. Đây là lời mời đáng giá nhất của mỗi địa phương gửi đến các nhà làm phim, các hãng phim Việt Nam và quốc tế, cuốn hút họ chọn quay phim tại các vùng miền trên đất nước Việt Nam”.

Đến Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bình Định và Quảng Ngãi

Tiếp nối thành công của Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ Nhất, từ ngày 02 - 06/7/2024, UBND thành phố Đà Nẵng tiếp tục phối hợp với VFDA tổ chức Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng lần thứ Hai (2nd Da Nang Asian Film Festival - DANAFF II). DANAFF II không chỉ là dịp để lựa chọn và vinh danh các tác phẩm điện ảnh xuất sắc, nhân văn, có khám phá mới mẻ, nghệ thuật thể hiện độc đáo, khích lệ tài năng các đạo diễn, giới thiệu rộng rãi đến công chúng những tác phẩm điện ảnh mới, có giá trị cao về nội dung và nghệ thuật của các nền điện ảnh Việt Nam, khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, mà DANAFF II còn rất nhiều hoạt động bên lề để quảng bá vùng đất và con người đôi bờ sông Hàn. Ngoài lễ khai mạc, bế mạc trao giải; chương trình chiếu phim tại các rạp và chiếu phim ngoài trời với hàng trăm suất chiếu; DANAFF II còn có các chương trình: Gặp gỡ, trò chuyện giữa khán giả với đoàn làm phim; Giao lưu nghệ sỹ nổi tiếng với khán giả; Các hội thảo và tọa đàm, hợp tác sản xuất phim - kinh nghiệm quốc tế và giải pháp phát triển cho Việt Nam; các Workshop “Ươm mầm tài năng” DANAFF dành cho các bạn trẻ yêu thích diễn xuất và muốn trở thành diễn viên chuyên nghiệp…

Riêng TP Nha Trang tỉnh Khánh Hòa, từ sau năm 1975, nơi đây đã là một “đại phim trường” cho nhiều phim truyện đã đi vào lịch sử điện ảnh Việt Nam như: Tự thú trước bình minh (1979) của Đạo diễn, NSND Phạm Kỳ Nam, là bộ phim đầu tiên được quay hầu như toàn bộ tại Nha Trang;  Về nơi gió cát (1981) của Đạo diễn, NSND Huy Thành, Giải thưởng Bông Sen Vàng tại Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ VI (1983); Bãi biển đời người (1983) của Đạo diễn, NSND Hải Ninh…

Những năm gần đây, Nha Trang được Hội Điện ảnh Việt Nam chọn là nơi đăng cai để trao giải Cánh diều vàng, giải thưởng thường niên của Hội Điện ảnh Việt Nam nhằm vinh danh các tác giả, nghệ sĩ, nhà làm phim và tác phẩm xuất sắc thuộc các thể loại phim điện ảnh, phim truyền hình, phim tài liệu, phim khoa học, phim hoạt hình, phim ngắn và công trình nghiên cứu, lý luận phê bình điện ảnh. Giải Cánh diều vàng năm 2024 chuẩn bị diễn ra tại Nha Trang đã đón nhận 163 tác phẩm tranh giải, với 18 phim điện ảnh, 18 phim truyền hình, 41 phim tài liệu, 18 phim khoa học, 14 phim hoạt hình, 50 phim ngắn và 4 công trình nghiên cứu, lý luận phê bình. Tỉnh Khánh Hòa đã phối hợp với Hội Điện ảnh Việt Nam chuẩn bị rất chu đáo cho sự kiện này và tham vọng biến Nha Trang  trở thành “thành phố điện ảnh” đầu tiên tại Việt Nam, hướng tới qui mô như các thành phố điện ảnh Busan, Thượng Hải, Tokyo…

Cách đây chưa lâu, tỉnh Bình Định lần đầu tiên tổ chức hội thảo “Du lịch, điện ảnh và thể thao - Kiến tạo tương lai, đường dài chung bước” cũng không ngoài mục đích tiếp tục quảng bá hình ảnh quê hương, con người Bình Định với nhiều nét đặc thù qua điện ảnh. Nhiều nhà làm phim cho rằng, Bình Định có nhiều thế mạnh về lịch sử, võ thuật…nếu Chính phủ có các chính sách hỗ trợ giúp các đoàn làm phim giải quyết những khó khăn trong sản xuất phim hiện nay như: thủ tục hành chính, sự hỗ trợ, ưu đãi về thuế,  đối ứng ngân sách, đối ứng vốn… thì chắc chắn thời gian tới, Bình Định sẽ là một “đại phim trường” về dòng phim lịch sử và võ thuật. Bình Định cũng chỉ đạo các ngành, địa phương chủ động hơn trong hỗ trợ các đoàn làm phim, có cơ chế để phối hợp, hỗ trợ cho các đoàn làm phim, giải quyết các điểm nghẽn trong đầu tư công và xúc tiến thành lập quỹ xã hội hoá sản xuất phim để có nhiều đoàn làm phim đến với Bình Định thời gian tới.

PGS.TS Đỗ Lệnh Hùng Tú, Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam cho rằng: “Rất nhiều bối cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp của nước ta từ Bắc đến Nam đã trở thành những hình ảnh khó quên đối với khán giả trong nhiều bộ phim truyện Việt Nam. Ví dụ như xem phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh ở Phú Yên thì người xem đã cảm nhận được phong cảnh tuyệt đẹp và mong muốn một lần được đến đó. Đó là minh chứng cho việc điện ảnh kích cầu du lịch. Tôi tin là các tỉnh Nam Trung bộ quan tâm đến việc khai thác cảnh quan, lịch sử địa phương thì chắc chắn hiệu quả còn cao hơn nữa”.

Tọa đàm tại Hội thảo Du lịch, Điện ảnh và Thể thao, Kiến tạo tương lai, đường dài chung sức tại Bình Định (Ảnh: Bảo Lâm)

Tại Quảng Ngãi, tỉnh này cũng đang xúc tiến phối hợp với Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) tổ chức một cuộc Hội thảo “Cống hiến của Điện ảnh Khu 5 trong nền Điện ảnh Cách mạng Việt Nam & Cơ hội phát triển Điện ảnh Nam Trung bộ” vào năm 2025. Đây không chỉ là sự kiện chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025); mà còn là dịp cả nước tôn vinh những đóng góp, hy sinh của của một thế hệ đạo diễn, nhà quay phim, biên kịch, nhà văn, nhạc sĩ, hoạ sĩ, những người làm công tác hậu kỳ, phát hành phim và chiếu bóng trong điều kiện vô cùng khó khăn, thiếu thốn và hiểm nguy trong chống Mỹ. Đội ngũ này đã thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của Ban Tuyên huấn Khu 5, đã trở thành sức mạnh và niềm tự hào của những người làm điện ảnh Khu 5.

Điện ảnh ở các quốc gia châu Á như Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản… đã thực hiện rất hiệu quả khi quảng bá những hình ảnh về văn hóa, ẩm thực, trang phục… thu hút khách du lịch và thúc đẩy các ngành nghề kinh doanh khác. Hàn Quốc với trào lưu KPop, thời trang, du lịch... đều có bệ phóng từ điện ảnh, Hàn Quốc còn đưa điện ảnh ra nước ngoài để tạo sức mạnh mềm quảng bá thương hiệu nội địa. Đây là kinh nghiệm quý đối với điện ảnh Việt Nam và các địa phương. 

(Trần Thanh Hưng)