Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện thể chế, hành lang pháp lý cho lĩnh vực thông tin điện tử, trong đó có nhiệm vụ bảo vệ không gian mạng Việt Nam, đó là một trong những định hướng quan trọng để đưa  Nghị định số 147/2024/NĐ-CP ngày 09/11/2024 (về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, có hiệu lực từ 25/12/2024) đi vào thực tiễn. 

Ra mắt nền tảng Hỗ trợ diễn tập thực chiến góp phần bảo vệ không gian mạng Việt Nam. Ảnh: Bộ TT&TT

Năm 2024, cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên đã phát hiện 04 nhóm kín trên các nền tảng ứng dụng zalo, viber; 07 nhóm, trang facebook đăng tải, chia sẻ các bài viết, hình ảnh, video có nội dung cổ súy bạo lực và liên quan đến chế độ trước năm 1975, liên quan đến lực lượng công an. Qua rà quét, cơ quan chức năng cũng phát hiện cổng, trang thông tin điện tử của đơn vị, địa phương, trường học...tồn tại 679 lỗ hỏng bảo mật, bảo mật đặc biệt nghiêm trọng, bảo mật rất nghiêm trọng có nguy cơ bị tin tặc tấn công, chiếm quyền điều khiển, thay đổi thông tin, đánh cắp dữ liệu; 05 trang thông tin điện tử bị chèn link quảng cáo đánh bạc; 08 trang thông tin điện tử, hệ thống quản lý bị lộ tài khoản đăng nhập trên các diễn đàn của hacker.

Trên phạm vi cả nước, năm 2024 cơ quan chức năng từ TW đến các địa phương đã kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh 236 trang thông tin điện tử, trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội, tài khoản mạng xã hội. Trong đó, xử phạt 46 trường hợp với tổng số tiền phạt là 1.047.500.000 đồng, nội dung vi phạm chủ yếu là: Thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp khi chưa được cấp phép; Thực hiện không đúng quy định trong Giấy phép thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp; Thực hiện không đầy đủ việc đăng ký, lưu trữ và quản lý thông tin cá nhân của người thiết lập trang thông tin điện tử cá nhân trên các mạng xã hội; Không thực hiện chế độ báo cáo định kỳ; Cung cấp dịch vụ không đúng với quy định tại Giấy phép thiết lập mạng xã hội; Không trích dẫn nguồn tin theo quy định.

Các Sở Thông tin truyền thông cũng đã thực hiện kiểm tra 1.040 trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội, trong đó đã phát hiện, xử lý và chấn chỉnh 290 trang thông tin điện tử có dấu hiệu vi phạm quy định pháp, trong đó có 20 trường hợp biểu hiện “báo hóa”; rà soát xử lý 83 tên miền có dấu hiệu vi phạm và buộc thu hồi 02 tên miền; tiếp nhận và xử lý 23 đơn, thư phản ánh về hoạt động của các trang thông tin điện tử, trang mạng xã hội có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Hiện nay, tổng số lượng tài khoản người Việt Nam sử dụng mạng xã hội trong nước khoảng 110 triệu, trong đó số người dùng Zalo hàng tháng là 76,5 triệu (tính đến 30/6/2024); Tổng số tài khoản người Việt Nam sử dụng mạng xã hội nước ngoài khoảng 203 triệu, trong đó: Facebook: 72 triệu, YouTube: 63 triệu và Tiktok: 67 triệu. Như vậy, đến thời điểm hiện tại, nền tảng Zalo có đông tài khoản đăng ký sử dụng hơn 3 nền tảng xuyên biên giới. Theo các chuyên gia, đây là nơi tán phát tin giả, tin sai sự thật, thông tin chống phá nhiều nhất.

Để góp phần bảo vệ không gian mạng Việt Nam lành mạnh, an toàn, chủ quyền, năm 2024, Ban Chỉ đạo 35 các cấp, Bộ Thông tin và Truyền thông, các cơ quan chức năng và các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như: Thường xuyên có văn bản lưu ý, nhắc nhở các tổ chức; doanh nghiệp thiết lập mạng xã hội hoạt động theo đúng quy định của pháp luật; Hướng dẫn các trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội điều tiết tỉ lệ thông tin tiêu cực trên không gian mạng, duy trì ngưỡng thông tin tiêu cực trên không gian mạng dưới 15%; Hướng dẫn các Sở Thông tin và Truyền thông, các đơn vị cung cấp dịch vụ  mạng xã hội triển khai giải pháp nhằm bảo vệ người sử dụng, phòng chống lừa đảo trên không gian mạng (cảnh báo người dùng, rà quét hành vi lừa đảo…); Triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm chấn chỉnh các hành vi vi phạm khi cung cấp thông tin trên mạng, trong đó xử lý nghiệm các trường hợp có dấu hiệu “báo hóa” trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội; Phối hợp với các Sở Thông tin và Truyền thông tổng rà soát, siết chặt cấp phép và hoạt động của các trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội; không cấp phép cho các trang có tên miền sử dụng những từ, ngữ có thể gây nhầm lẫn là cơ quan báo chí; không cấp phép trang trang TTĐT tổng hợp của cơ quan báo chí.

Công tác đấu tranh, ngăn chặn tin giả, thông tin xấu độc để bảo vệ không gian mạng Việt Nam năm 2024 tiếp tục có những kết quả rất tốt. Các cơ quan chức năng tiếp tục duy trì việc kết hợp các giải pháp đấu tranh cứng rắn, linh hoạt với các nền tảng xuyên biên giới, yêu cầu các nền tảng phải ngăn chặn, gỡ bỏ thông tin vi phạm pháp luật Việt Nam. Nhờ đó, Facebook đã chặn, gỡ 8.981 nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam, bao gồm 8.463 bài viết, 349 tài khoản, 16 group và 153 trang vi phạm (tỷ lệ 94%); Google đã chặn, gỡ 6.043 nội dung vi phạm trên YouTube, bao gồm 6.007 video và 36 kênh vi phạm (đăng tải hơn 39.000 video) (tỷ lệ 91%); TikTok: chặn, gỡ 971 nội dung vi phạm, bao gồm 677 video và 294 tài khoản (đăng tải hơn 94.000 video) (tỷ lệ 93%). Ngoài ra, để hạn chế tình trạng phát tán tin giả, thông tin xấu độc trên các nền tảng mạng xã hội nước ngoài, năm 2024, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tăng cường phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xác minh, xử lý và công bố tin giả, tin xấu độc trên cổng www.tingia.gov.vn của Bộ. Kết quả cho thấy, từ đầu năm đến hết tháng 9/2024, Bộ đã tiếp nhận và xử lý 1130 phản ánh liên quan đến tin xấu độc, tin lừa đảo, sai sự thật. Cũng từ đầu năm 2024 đến nay, lực lượng thanh tra Thông tin và Truyền thông đã kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh đối với 168 tổ chức, cá nhân, trong đó, xử phạt 55 trường hợp với tổng số tiền phạt là 555.939.000 đồng do có hành vi:  Cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức. Năm 2024, Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã có văn bản hướng dẫn UBND các tỉnh, thành phố thành lập 20 Trung tâm xử lý tin giả, thông tin xấu độc.

Dự báo, với tỷ lệ người dân sử dụng internet, mạng xã hội cao như Việt Nam, thời gian tới, không gian mạng tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp. Do vậy, các cơ quan chức năng lưu ý: Cơ quan chức năng phải tiếp tục tăng cường  xác thực tài khoản của người sử dụng mạng xã hội bằng số điện thoại di động; Yêu cầu các mạng xã hội trong và ngoài nước chặn gỡ kịp thời nội dung, dịch vụ vi phạm; chặn/khóa tài khoản/trang/kênh thường xuyên vi phạm; Tập trung xử lý vấn đề báo hóa trang thông tin điện tử tổng hợp, mạng xã hội; Triển khai các biện pháp nhằm bảo vệ trẻ em khi tham gia cung cấp, sử dụng dịch vụ trên không gian mạng.

Ngoài ra, trên cơ sở những nội dung đã đánh giá trong năm 2024, trong năm 2025, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tập trung triển khai các nhiệm vụ để vừa quản lý tốt lĩnh vực, vừa thúc đẩy ngành phát triển, như: Tiếp tục phối hợp sửa đổi, bổ sung Luật Quảng cáo thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ;  Phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai các giải pháp nhằm thúc đẩy lĩnh vực thông tin điện tử phát triển; Xây dựng và ban hành mã ngành, mã nghề, chương trình đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp trò chơi điện tử trên mạng, tập trung vào lĩnh vực thiết kế, lập trình, đồ họa, quản trị cho dự án game;…Điều hướng dòng tiền quảng cáo vào báo chí và tài khoản, kênh nội dung đã thông báo với Bộ Thông tin và Truyền thông để tăng nguồn thu cho các trang/kênh/tài khoản sạch trong nước đã xác thực; Định hướng các nhà sáng tạo nội dung, kênh nội dung để khuyến khích sản xuất các nội dung tích cực để thu hút quảng cáo; tổ chức Ngày hội các nhà sáng tạo nội dung (Kol) nhằm ghi nhận những đóng góp của các tổ chức, cá nhân có những đóng góp tích cực cho cộng đồng.

Tiếp tục triển khai các Chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về phòng chống tin giả, tin xấu độc trên không gian mạng; Duy trì, tổ chức Ngày hội Gameverse lần thứ 3 với quy mô lớn trong khu vực, thu hút sự quan tâm, tham gia của các Công ty, tập đoàn hàng đầu về công nghệ, game trong khu vực và thế giới; Phối hợp với các Sở Thông tin và Truyền thông và các cơ quan chức năng tiếp tục tăng cường rà soát, thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm để phát hiện vi phạm xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm; Tăng cường biện pháp kỹ thuật để rà quét, giám sát, tập trung đẩy mạnh việc áp dụng công nghệ AI để rà quét; phát huy vai trò của đường dây nóng nhằm kịp thời phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm;

Phối hợp với Bộ VH,TT&DL triển khai Quy trình thí điểm nhằm xử lý tình trạng các nghệ sỹ, người nổi tiếng, người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật vi phạm Quy tắc ứng xử và khuyến cáo kiểm soát hoạt động biểu diễn, phát sóng, đăng tải, sử dụng hình ảnh trên báo chí, Đài PTTH, trên môi trường mạng trong các trường hợp vi phạm nghiêm trọng. Tiếp tục duy trì các biện pháp đấu tranh cứng rắn để đấu tranh với các nền tảng xuyên biên giới, buộc các nền tảng ngày càng phải tuân thủ các quy định pháp luật VN.

Phải duy trì thường xuyên nhiều giải pháp đồng bộ như trên mới có thể đảm bảo sự lành mạnh của không gian mạng Việt Nam, bảo vệ người dân trên không gian mới này.

TTH