Bài viết “Số hóa toàn diện hoạt động quản lý nhà nước”, của Tổng Bí thư Tô Lâm, trong đó, Tổng Bí thư khẳng định “Chuyển đổi số không đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ số vào các hoạt động kinh tế - xã hội, mà còn là quá trình xác lập một phương thức sản xuất mới tiên tiến, hiện đại - "phương thức sản xuất số". Tỉnh Phú Yên xây dựng phương thức sản xuất số như thế nào theo định hướng này của Tổng Bí thư Tô Lâm?
Mô hình kinh tế nông nghiệp xanh. Ảnh TL
Dấu ấn kinh tế nông nghiệp Phú Yên
Một năm nữa Phú Yên mới kết thúc nhiệm kỳ 2020-2025. Tuy nhiên, dấu ấn của nền kinh tế nông nghiệp Phú Yên thời gian qua là khá rõ nét, nhất là việc tiếp tục cơ cấu lại các lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. Số liệu báo cáo của Sở NN&PTNN cho biết: nông nghiệp Phú Yên thời gian qua đã theo đúng định hướng theo Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025 là nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Theo đó, dự ước tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 - 2025 sẽ đạt 3,55%/năm; giá trị tổng sản phẩm năm 2025 tăng khoảng 19,1% so với năm 2020. Cơ cấu nội bộ ngành chuyển dịch tích cực theo hướng phát huy lợi thế so sánh của ngành, sản phẩm có giá trị gia tang cao hơn, đảm bảo an ninh lương thực, cung ứng nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu. Đến năm 2025, tỷ trọng thủy sản sẽ chiếm 34,7%, tỷ trọng nông – lâm nghiệp chiếm 65,3%. Các nông sản chủ lực được sản xuất theo hướng tập trung quy mô lớn, áp dụng các tiến bộ về khoa học và công nghệ, chuyển đổi số trong nông nghiệp để nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh. Cũng theo số liệu của ngành nông nghiệp, đến nay Phú Yên đã chuyển đổi cây trồng trên đất lúa hơn 1.400 ha; chuyển đổi và mở rộng khoảng 7.000 ha cây ăn quả, hình thành một số vùng trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao; đến năm 2025, dự ước giá trị sản phẩm thu được bình quân là 120 triệu đồng/ha đất trồng trọt, gấp 1,54 lần so với năm 2020. Cơ sở hạ tầng Khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Phú Yên tiếp tục được quan tâm đầu tư. Tỉnh Phú Yên cũng đã đẩy mạnh thu hút đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, đã cấp chứng nhận đầu tư cho 25 dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Công tác quản lý và bảo vệ rừng tiếp tục được chú trọng, đã trồng khoảng 35.500 ha rừng, bình quân 7.100ha/năm; đã hoàn thành Đề án trồng 15 triệu cây xanh tỉnh Phú Yên giai đoạn 2021-2025, vượt 13% mục tiêu đề ra; tỷ lệ che phủ rừng đến cuối năm 2025 ước đạt 48%, tăng 2,91% so năm 2020, đạt chỉ tiêu Nghị quyết Đảng bộ tỉnh đã đề ra. Tỉnh Phú Yên cũng từng bước cơ cấu lại lĩnh vực thủy sản theo hướng tăng tỷ trọng giá trị nuôi trồng, giảm dần tỷ trọng khai thác ven bờ, gắn với chế biến và xuất khẩu; giá trị sản phẩm và sức cạnh tranh ngày càng được nâng cao. Dự ước đến năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 188 triệu USD, đóng góp hơn 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh và gấp 3 lần so với năm 2020; giá trị sản phẩm thu được khoảng 1,3 tỷ đồng/ha mặt nước nuôi trồng, gấp 1,59 lần so năm 2020. Hệ thống cảng cá, dịch vụ hậu cần nghề cá, khu neo đậu tránh trú bão tàu thuyền được chú trọng đầu tư. Việc từng bước sắp xếp các lồng bè nuôi trồng tại các đầm, vịnh, nhất là tại Sông Cầu, Tuy An, Đông Hòa…tiếp tục triển khai quyết liệt để đảm bảo sự hài hòa giữa phát kiển kinh tế nông nghiệp, du lịch và bảo vệ tài nguyên môi trường, danh thắng, di tích…
Xây dựng phương thức sản xuất số, yêu cầu cấp thiết đang đặt ra.
Dự thảo Nghị quyết của bộ Chính trị về “Chuyển đổi số quốc gia và xây dựng Việt Nam số” (đang lấy ý kiến đóng góp) đã xác định “Chuyển đổi số là phương thức mới có tính đột phá để rút ngắn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa; là động lực để thúc đẩy thay đổi phương thức sản xuất, sinh hoạt, quản lý xã hội và tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia mới; là sự nghiệp của toàn dân, toàn xã hội và cả hệ thống chính trị”. Vì thế, Bộ Chính trị xác định nhiệm vụ: “Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng trong thực hiện chuyển đổi số. Phát huy đầy đủ vai trò của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số, Ban Chỉ đạo chuyển đổi số các cấp. Người đứng đầu các cấp, các ngành phải tiên phong, đi đầu trong việc chuyển đổi số, chịu trách nhiệm trực tiếp chỉ đạo triển khai chuyển đổi số; trực tiếp sử dụng kết quả chuyển đổi số. Chuyển đổi số là một trụ cột bắt buộc, đồng thời được tích hợp sâu rộng trong nội dung khác của các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và giai đoạn nhằm tạo sự đột phá. Quán triệt sâu rộng, thường xuyên, phù hợp trong các tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân, doanh nghiệp và toàn xã hội về chuyển đổi số”.
Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Hoa, thành viên Tổ tư vấn Chuyển đổi số của Chính phủ cho biết: quan niệm về chuyển đổi số đã được nâng lên tầm rất cao, không thuần túy là ứng dụng công nghệ số mà cao hơn nhiều: là nền tảng xây dựng phương thức sản xuất số.
Mô hình kinh tế tuần hoàn. Ảnh TL
Chính vì thế, Phú Yên cũng như nhiều địa phương trên cả nước phải tập trung cho những nhiệm vụ chính trị trong chuyển đổi số đang đặt ra với những nhiệm vụ rất cụ thể là xây dựng phương thức sản xuất số ở Phú Yên; lựa chọn phương án phù hợp để đột phá trong xây dựng phương thức sản xuất số trong điều kiện cụ thể của Phú Yên. Những nội dung này chắc chắn sẽ được cân nhắc trong Nghị quyết Đại hội đảng bộ nhiệm kỳ tới của tỉnh Phú Yên.
Cũng theo tiến sĩ Nguyễn Tuấn Hoa, việc xây dựng phương thức sản xuất mới ở Phú Yên không đơn giản là ứng dụng công nghệ số vào các quy trình sản xuất hiện tại nhằm tối ưu hóa chúng làm yếu tố thúc đẩy thay đổi lực lượng sản xuất dẫn tới thay đổi quan hệ sản xuất mà có ý nghĩa và sứ mệnh cao hơn, sâu sắc hơn. Đó chính là dùng sức mạnh của công nghệ số để tích hợp các công nghệ tiên tiến của thời đại (thường gọi là các công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư) nhằm sáng tạo ra động lực mới thúc đẩy sự chuyển dịch của cả lực lượng sản xuất lẫn quan hệ sản xuất và tái cơ cấu lại nền kinh tế nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế tỉnh tới trình độ khu vực và quốc tế.
Để làm việc này, các chuyên gia về chuyển đổi số yêu cầu các địa phương cần xác định rõ: Quá trình xây dựng phương thức sản xuất số diễn ra như thế nào? Trong điều kiện cụ thể của tỉnh Phú Yên, bằng cách nào có thể xây dựng phương thức sản xuất số nhanh nhất, hiệu quả nhất? Bên cạnh đó, Phú Yên cũng cần tìm hiểu kinh nghiệm các địa phương đi trước, nhất là các tỉnh có đặc thù giống Phú Yên. Thậm chí cả kinh nghiệm quốc tế, nhất là bài học từ các quốc gia đã gặt hái thành công trên con đường xây dựng phương thức sản xuất số mà nổi bật nhất là “Bài học Đông Á” với 3 mô hình của Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. (Nhật Bản: Mô hình thương hiệu quốc gia. Hàn Quốc: Mô hình tài phiệt. Trung Quốc: Mô hình đại công trường tiến tới làm chủ công nghệ)
Những nhiệm vụ này được triển khai trong bối cảnh khoa học công nghệ tiến bộ không ngừng và có nhiều công nghệ mới đang và sẽ chi phối toàn bộ sự phát triển của cả thế giới trong những năm tới. Vì vậy, việc dự báo được những gì sẽ diễn ra, trong đó bao gồm cả các yếu tố mới sẽ xuất hiện (như đường sắt cao tốc liên vận quốc tế đi qua Phú Yên) sẽ tác động không nhỏ lên quá trình xây dựng phương thức sản xuất số của tỉnh.
Từ những yêu cầu đó, các chuyên gia về chuyển đổi số đề xuất nhiều nội dung quan trọng như: Ưu tiên phát triển các ngành công nghệ cao tạo ra động lực thúc đẩy sự hình thành phương thức sản xuất số (công nghệ số, công nghệ sinh học, in 3D, nano, vật liệu mới, năng lượng xanh,…). Xây dựng các mô hình Xanh - Số tiêu biểu cho từng lĩnh vực, trước tiên là những lĩnh vực mà Phú Yên có lợi thế (nông nghiệp, du lịch, công nghiệp chế biến, năng lượng, logistics, môi trường,…). Cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng tăng hàm lượng công nghệ cao cho mọi quy trình sản xuất, tăng xuất khẩu các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Nhanh chóng xây dựng hệ thống logistics toàn tỉnh đón đầu cơ hội khi có đường sắt cao tốc liên vận quốc tế chạy ngang qua Phú Yên, khi các dự án công nghiệp gang thép, cảng biển được triển khai tại Bãi Gốc, để sản phẩm, hàng hóa của tỉnh có thể đến được TP HCM, Hà Nội sau vài giờ, tới Trung Quốc sau 1 ngày và xa hơn, tới Châu Âu sau 4-5 ngày. Đây là cơ hội từ trước tới nay chưa có cho Phú Yên. Có chính sách ưu tiên phát triển cộng đồng doanh nghiệp tỉnh. Sức mạnh và thực lực kinh tế của tỉnh nằm ở lực lượng này. Vì thế, việc xây dựng kiến trúc tổng thể của nền kinh tế số Phú Yên tương lai giúp định hình cơ cấu kinh tế phù hợp nhất với tỉnh. Khuyến khích hình thành nhóm các doanh nghiệp công nghệ cao đóng vai trò đầu tàu dẫn dắt cộng đồng doanh nghiệp tỉnh.
TTH
