Hằng năm đến ngày 28/11, nhân loại tưởng nhớ, tri ân những cống hiến to lớn của Phơ-ri-đơ-rích Ăng-ghen (Friedrich Engels) - Nhà triết học, lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của giai cấp vô sản.
Ph. Ăng-ghen (1820 - 1895)
Những cống hiến to lớn của Ph. Ăng-ghen
Phơ-ri-đơ-rích Ăng-ghen sinh ngày 28/11/1820 trong một gia đình chủ xưởng dệt ở thành phố Ba-rơ-men, tỉnh Ranh, Vương quốc Phổ (ngày nay là nước Đức). Ông sinh sống, thâm nhập thực tiễn vào phong trào cách mạng ở nhiều nước khác nhau để tìm hiểu cuộc sống người dân. Cuối năm 1842, ông sang Anh nghiên cứu đời sống kinh tế - chính trị nước Anh, đồng thời trực tiếp tham gia phong trào công nhân mới. Chứng kiến sự khổ cực của giai cấp công nhân và các tầng lớp nhân dân lao động ngay trong xã hội tư bản, nguồn động lực mạnh mẽ để ông viết nên tác phẩm “Tình cảnh giai cấp công nhân Anh”, miêu tả một cách chân thực, sâu sắc nhất cuộc sống khốn cùng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Ông cũng trực tiếp viết nhiều bài chính luận về kinh tế - xã hội nước Đức, kêu gọi nông dân Đức đấu tranh chống chế độ nông nô và phong kiến, vạch trần sự phản bội của giai cấp tư sản Đức. Ông còn nghiên cứu các môn khoa học tự nhiên, nghệ thuật quân sự, chính sách quốc tế.
Được sự ủy thác của Liên đoàn những người cộng sản, năm 1848, Ph. Ăng-ghen cùng với Các Mác đã soạn thảo bản Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản. Đây là một văn kiện có tính chất cương lĩnh cách mạng, phê phán mạnh mẽ tất cả những trật tự kinh tế, chính trị và những thể chế của xã hội tư sản. Nó trở thành vũ khí lý luận, tư tưởng sắc bén của giai cấp vô sản thế giới trong cuộc đấu tranh nhằm lật đổ sự thống trị xã hội của giai cấp tư sản, xây dựng một chế độ xã hội mới tốt đẹp hơn, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong quá trình phát triển của các tư tưởng xã hội chủ nghĩa từ không tưởng trở thành khoa học. V.I. Lênin nói “Cuốn sách nhỏ đó đáng giá bằng cả một tủ sách: Toàn bộ giai cấp vô sản có tổ chức và chiến đấu của thế giới văn minh sống và vận động theo tinh thần của nó”.
Ph. Ăng-ghen đã cùng với C. Mác dày công nghiên cứu, kế thừa những tinh hoa tư tưởng của nhân loại, mà trước hết và trực tiếp là triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị học Anh và chủ nghĩa xã hội Pháp; đồng thời hòa mình vào trong thực tiễn phong phú, sinh động của phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân, xây dựng nên chủ nghĩa Mác, một học thuyết, hệ thống lý luận khoa học và cách mạng, bao gồm triết học Mác-xít, kinh tế chính trị học Mác-xít và chủ nghĩa xã hội khoa học; sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, phát hiện ra những quy luật khách quan của sự phát triển xã hội và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; xây dựng nên lý luận giá trị thặng dư với các quy luật chi phối sự vận động, phát triển và diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản. Đây là những cơ sở lý luận khoa học vững chắc, là vũ khí tư tưởng sắc bén cho cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân.
Để bảo vệ quan điểm học thuyết của Mác, Ph. Ăng-ghen đã có nhiều bài viết sắc bén trên nhiều vấn đề quan trọng của triết học, khoa học tự nhiên và xã hội nhằm phản bác các quan điểm tư sản, cơ hội chủ nghĩa, trong đó nổi bật là cuộc luận chiến “Chống Đuy-rinh”. Ông đã phê phán triết học tự nhiên của Đuy-rinh và trình bày những quan điểm chính thống của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử để bảo vệ sự trong sáng và khoa học của học thuyết Mác. Năm 1883, C. Mác qua đời khi công trình khoa học đồ sộ nhất của ông là bộ “Tư bản” mới xuất bản được quyển I, còn lại là hàng ngàn trang bản thảo còn bỏ ngõ với chi chít những dòng chữ rất khó đọc và rất nhiều chú thích, ký hiệu cần trích dẫn nhưng chưa ghi rõ nguồn gốc, Ph. Ăng-ghen đã gác những công trình nghiên cứu của mình, dồn hết tâm huyết, trí tuệ để chỉnh lý, biên tập và cho xuất bản trọn vẹn quyển II và quyển III của bộ “Tư bản”. Lúc này, Ông còn đảm nhiệm vai trò lãnh đạo tổ chức những người theo chủ nghĩa xã hội ở châu Âu, dành nhiều thời gian, công sức truyền bá tư tưởng, lý luận cách mạng và khoa học của C. Mác, xây dựng các tổ chức cách mạng của giai cấp công nhân; đấu tranh chống các trào lưu tư tưởng cải lương, xét lại, cơ hội chủ nghĩa, bảo vệ sự trong sáng của học thuyết Mác. Ông còn xuất bản nhiều cuốn sách có giá trị: “Biện chứng của tự nhiên”, “Nguồn gốc của gia đình, sở hữu tư nhân và Nhà nước”…
Nói về Ông, Lênin đã khẳng định: Ph. Ăng-ghen là một “bó đuốc sáng ngời” trong những trí tuệ anh minh, là một “trái tim vĩ đại” trong những trái tim nhân loại. Tuy xuất thân từ một gia đình thuộc giai cấp tư sản, nhưng Ph. Ăng-ghen đã dành tất cả con tim, khối óc, tình cảm và trí tuệ cho giai cấp vô sản, hiến dâng toàn bộ cuộc đời mình cho sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân, nhằm mục tiêu, lý tưởng cao đẹp là giải phóng giai cấp công nhân, giải phóng nhân dân lao động khỏi mọi ách áp bức, bóc lột.
Vận dụng sáng tạo của Đảng ta
C. Mác và Ph. Ăng-ghen không bao giờ coi lý luận của mình là học thuyết hoàn hảo, đã xong xuôi và buộc mọi người phải vận dụng một cách dập khuôn, máy móc, mà luôn đòi hỏi phải phát triển lý luận thông qua nghiên cứu thực tiễn, tổng kết thực tiễn.
Với tinh thần đó, Đảng ta luôn bám sát thực tiễn, không ngừng nghiên cứu, bổ sung, vận dụng sáng tạo học thuyết, tư tưởng của C. Mác và Ph. Ăng-ghen để đề ra đường lối lãnh đạo đất nước đúng đắn, phù hợp với điều kiện của từng giai đoạn cách mạng và đem lại những thắng lợi to lớn trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc và tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong từng bước phát triển, Đảng ta luôn chú trọng nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn để bổ sung lý luận mới, định hướng con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với điều kiện, tình hình mới. Hiện nay, để chuẩn bị cho Đại hội XIV, Đảng ta đã tiến hành tổng kết thực tiễn 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước để nghiên cứu, bổ sung hoàn thiện về mặt lý luận và đề ra đường lối lãnh đạo đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, để đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao… đó là những minh chứng sinh động nhất trong việc vận dụng sáng tạo học thuyết, chủ nghĩa C. Mác và Ph. Ăng-ghen về xây dựng Đảng trong thời đại mới.
Ngày nay, mặc dù tình hình có nhiều thay đổi, nhưng học thuyết, tư tưởng, lý luận của C. Mác và Ph. Ăng-ghen về chủ nghĩa xã hội khoa học, vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, về công tác xây dựng Đảng Cộng sản cách mạng vẫn còn nguyên giá trị. Và con đường mà C.Mác và Ph. Ăng-ghen vạch ra để giải phóng giai cấp, giải phóng con người, tiến đến một xã hội bình đẳng, tự do và hạnh phúc vẫn là khát vọng cháy bỏng trong lòng nhân loại.
Hồng Thái
