Bộ Tài chính nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Phú Yên do Ban Dân nguyện (nay là Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội) chuyển tới với nội dung kiến nghị: Hiện nay các hộ nghèo dân tộc thiểu số được hỗ trợ xây dựng nhà ở theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ đã hoàn thành nghiệm thu nhà đưa vào sử dụng. Tuy nhiên, đến nay Nhà nước chưa hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi 40 triệu đồng/hộ để xây dựng nhà ở. Cử tri kiến nghị sớm giải ngân nguồn vốn trên để người dân tiến hành các thủ tục vay vốn chi trả các khoản nợ xây dựng nhà ở theo Chương trình này.

Đại biểu Lê Đào An Xuân phát biểu thảo luận tại Hội trường. Ảnh minh họa

Trên cơ sở kiến nghị của cử tri, Bộ Tài chính vừa có văn bản trả lời như sau:

- Theo quy định tại Nghị quyết số 88/2019/QH14 và Nghị quyết số 120/2020/QH14 của Quốc hội, vốn thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030, giai đoạn 1: từ năm 2021 đến năm 2025 được bố trí từ kế hoạch đầu tư công trung hạn (KHĐTCTH) giai đoạn 2021-2025. Tuy nhiên, KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 của Quốc hội chưa có nguồn để bố trí vốn thực hiện cho Chương trình này.

Do đó, ngày 26/4/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 28/2022/NĐ-CP về chính sách tín dụng ưu đãi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030, giai đoạn 1: từ năm 2021 đến năm 2025 (sau đây viết tắt là Nghị định số 28/2022/NĐ-CP); trong đó đã rất quan tâm bố trí nguồn lực để cho vay vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, cụ thể: (i) Đối với giai đoạn 2022-2023, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) được bố trí 9.000 tỷ đồng từ nguồn vốn phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15” và Nghị quyết số 11/NQ-CP để cho vay; (ii) Đối với giai đoạn 2024-2025: Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổng hợp, báo cáo Chính phủ để trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định bố trí nguồn vốn để cho vay.

- Triển khai chỉ đạo của Chính phủ nêu trên, đối với giai đoạn 2022-2023, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ bảo lãnh cho NHCSXH phát hành 9.000 tỷ đồng trái phiếu để cho vay vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, do nhu cầu vay vốn thực tế phát sinh thấp hơn so với kế hoạch nên NHCSXH chỉ giải ngân được 2.354 tỷ đồng (khoảng 26% nguồn vốn đã bố trí), cho 48.214 lượt khách hàng vay vốn với dư nợ đến ngày 31/12/2023 là 2.317 tỷ đồng (trong đó dư nợ của Chương trình tại Chi nhánh NHCSXH tỉnh Phú Yên là 62,5 tỷ đồng). Trên cơ sở đề xuất của NHCSXH, phần vốn còn lại của giai đoạn thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội (6.683 tỷ đồng) đã được Chính phủ đồng ý cho điều chuyển sang cho vay chương trình cho vay giải quyết việc làm (đối tượng cho vay giải quyết việc làm cũng bao gồm cả đối tượng là đồng bào dân tộc thiểu số).

- Đối với nguồn vốn giai đoạn 2024-2025, từ tháng 10/2023 đến nay, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ 04 lần và tổ chức họp 02 lần với các Bộ, ngành và cơ quan có liên quan về phương án bố trí nguồn vốn cho NHCSXH để cho vay. Trong đó tại Tờ trình gần nhất (tháng 11/2024), Bộ Tài chính đã trình Chính phủ theo phương án bố trí nguồn vốn cho vay từ nguồn vốn ngân sách nhà nước (từ nguồn thu hồi nợ của một số chính sách tín dụng do ngân sách nhà nước cấp vốn cho vay đã kết thúc thời hạn thực hiện). Tại thời điểm đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (trước đây) chưa thống nhất với phương án đề xuất của Bộ Tài chính.

Căn cứ báo cáo của Bộ Tài chính, tại công văn số 9503/VPCP-KTTH ngày 24/12/2024, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã có ý kiến chỉ đạo: (i) Ủy ban Dân tộc chủ trì rà soát, đánh giá cụ thể nhu cầu về nguồn vốn; (ii) Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần chủ trì báo cáo cấp thẩm quyền về việc xem xét cho phép sử dụng nguồn thu hồi nợ của một số chính sách tín dụng do ngân sách nhà nước cấp vốn cho vay đã kết thúc thời hạn thực hiện để bố trí cho các chính sách tín dụng quy định tại Nghị định số 28/2022/NĐ-CP; trên cơ sở đó, Bộ Tài chính chủ trì tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Đến nay Bộ Dân tộc và Tôn giáo đang triển khai đánh giá nhu cầu theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc.

- Từ ngày 01/3/2025, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Bộ Tài chính đã hợp nhất với Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Do vậy, đối với các nhiệm vụ do Bộ Kế hoạch và Đầu tư (trước đây) đang chủ trì, Bộ Tài chính (sau hợp nhất) sẽ đề nghị Bộ Dân tộc và Tôn giáo sớm có công văn đánh giá rà soát nhu cầu vốn của Chương trình và trên cơ sở đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát để sớm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án bố trí vốn để thực hiện các chính sách tín dụng quy định tại Nghị định số 28/2022/NĐ-CP./.

Thùy Lâm